Jest to wada postawy, charakteryzująca się deformacją kończyn dolnych. Problemem występującym w tej wadzie jest zaburzenie osi kończyny. Oznacza to, że kość udowa jest ustawiona pod złym kątem względem kości piszczelowej. Jest to dosyć często spotykana wada, głównie wśród dzieci, choć może dotykać również dorosłych.
Kolana koślawe mają wpływ na układ kostno-stawowy i postawę ciała, co może prowadzić do powikłań, które wpłyną na zdrowie i codzienne funkcjonowanie. Zaburzenie osi kończyny może skutkować trwałymi przeciążeniami nie tylko samych kolan, ale również bioder, stawów skokowych a nawet kręgosłupa, szczególnie gdy wada jest asymetryczna – może wtedy przyczyniać się do powstawania skoliozy. Takie ustawienie kolan znacząco wpływa na stawy skokowe oraz predysponuje do wystąpienia płaskostopia. Nierównowaga mięśniowo-więzadłowa oraz zmiany kostne w obrębie kolana prowadzą do przedwcześnie występujących zwyrodnień i stanów zapalnych, których objawem mogą być ból i ograniczenie ruchomości stawu.
Istnieje wiele czynników które mogą wpływać na rozwój kolan koślawych. U dzieci istotne czynniki obejmują:
U dorosłych zazwyczaj obserwuje się wadę utrwaloną z dzieciństwa lub rozwój tej wady w wyniku wykonywania specyficznej pracy, nadwagi lub przeciążeń wynikających z uprawiania sportu np. narciarstwa czy łyżwiarstwa.
Nie zawsze widząc kolana koślawe należy się martwić, u dzieci do 5/7 roku życia taki objaw może być zupełnie normalny. Dziecięcy układ mięśniowo-więzadłowy nie jest do końca wykształcony, więc jeśli wada nie przekracza 10/15*, a odstęp pomiędzy kostkami nie jest większy niż 4,5 cm to nie ma powodów do obaw, warto jednak regularnie kontrolować rozwój dziecka pod okiem fizjoterapeuty dziecięcego, który oceni postępowanie wady oraz wdroży leczenie, jeśli będzie potrzebne.
Podstawą trafnej diagnozy jest szczegółowy wywiad oraz rzetelne przeprowadzenie badań. Podczas wywiadu fizjoterapeuta zapyta między innymi o obecne objawy, urazy oraz czy w rodzinie występują podobne choroby. Kolejnym krokiem jest badanie, które obejmuje ocenę wzrokową pacjenta, pomiary długości kończyn, odległości między kostkami przyśrodkowymi, pomiary goniometrem oraz inne niezbędne do diagnozy testy kliniczne.
Postępowanie będzie znacząco się różniło w zależności od stopnia deformacji, wieku pacjenta oraz źródła wady, dlatego kluczowe jest indywidualne podejście do pacjenta oraz rzetelne badanie. Podstawą leczenia jest fizjoterapia, która obejmuje kinezyterapię, czyli leczenie ruchem: indywidualnie dobrane ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione i rozluźniające mięśnie zbytnio napięte oraz zmniejszenie występującej nadwagi. Gdy poza kolanami koślawymi występuje również płaskostopie lub inna wada wymagająca korekcji może okazać się niezbędne dobranie odpowiednich wkładek ortopedycznych. Fizjoterapeuta może również przeprowadzić terapię manualną oraz zaaplikować kinezjologytaping.
Jeśli zauważysz u siebie lub u swojego dziecka jakiekolwiek objawy kolan koślawych, nie wahaj się skontaktować z nami!