Szpotawość kolan to schorzenie, które może dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych, mając wpływ nie tylko na ich wygląd, ale także na codzienne funkcjonowanie. W dzisiejszym poście przyjrzymy się bliżej temu problemowi rozpoczynając od definicji i objawów, aż po metody leczenia.
Kolana szpotawe to wada kończyn dolnych. Występuje głównie wśród dzieci, choć może się również rozwijać u dorosłych. Charakteryzuje się symetrycznym, nieprawidłowym ustawieniem kości udowej względem kości piszczelowej. U zdrowej osoby są one ustawione w jednej linii, a u osób cierpiących na kolana szpotawe ustawione są one pod katem, w kształt litery „O”.
Warto pamiętać, że szpotawość kolan u noworodków jest zupełnie normalna i nie należy się nią martwić, jeśli nie osiąga ona zbyt dużych wartości. Taki fizjologiczny stan może utrzymywać się nawet do 2 roku życia dziecka. Po tym okresie kolana mogą prezentować odwrotną sytuację – kolana koślawe, o których pisaliśmy w poprzednim poście. Naturalnie kończyny dolne powinny osiągać prawidłowy wygląd około 7 roku życia. Jeśli po tym czasie kolana dziecka nadal nie osiągną prawidłowej osi kluczowe jest skonsultować się z fizjoterapeutą w celu oceny postawy dziecka oraz dobrania ewentualnego leczenia.
Nieleczona i utrwalona wada w wieku dorosłym może objawiać się bólami i przeciążeniami zarówno stawów kolanowych jak i stawów biodrowych oraz stawów skokowych. Obecność tej deformacji predysponuje do wczesnego wystąpienia zmian zwyrodnieniowych, uszkodzenia łąkotek oraz wad stóp. Z powodu zaburzonej osi kończyny zwiększone jest ryzyko urazów mięśni oraz więzadeł.
Diagnoza szpotawości kolan zaczyna się od dokładnego wywiadu, obejmującego historię rodzinną pacjenta, fizjoterapeuci analizują także styl życia, pytając o dietę, aktywność fizyczną i historię rozwoju. Po zebraniu dokładnego wywiadu przechodzą do badania, które może obejmować ocenę wzrokową pacjenta w statyce i w ruchu, pomiar kończyn dolnych oraz specjalistyczne testy funkcjonalne które pomagają ocenić zakres ruchu i stabilność stawu kolanowego. Fizjoterapeuta może zalecić również zdjęcie rentgenowskie oraz badania krwi w celu wykluczenia innych czynników, takich jak krzywica.
Leczenie kolan szpotawych: Przebieg leczenia zależy od stopnia deformacji, wieku pacjenta oraz wielu innych czynników, dlatego kluczowa jest dokładna diagnoza, aby móc ustalić indywidualny plan terapii. Fizjoterapia w kolanach szpotawych może obejmować kinezyterapię (indywidualnie dobrany plan treningowy wzmacniający mięśnie osłabione), masaż (skierowany na rozluźnienie tkanek przykurczonych i nadmiernie napiętych), terapię manualną, kinesiologytaping lub dobranie odpowiedniego zaopatrzenia ortopedycznego.